KOAH ve astım, akciğerde darlık yapan, nefes zorluğu yaşatan hastalıklardır. Astım çoğunlukla çocuk ve gençlerde görülen, genelde alerji kökenli olup akciğerde ani nefes darlıkları oluşturan hastalık iken, KOAH daha ileri yaşlardaki, sigara içiciliği ve/veya mesleki toz maruziyetleri, hava kirliliği, odun-kömür gibi yakıtlarla ısınılan evlerde uzun sürede gelişen kronik akciğer darlığıdır.
KOAH VE ASTIM TANIMLARI NELER
KOAH(Kronik obstruktif akciğer hastalığı)’ nın 2024 GOLD tanımı:
Hava akımı tıkanıklığına neden olan bronşit, bronşiyolit ve amfizem gibi anormalliklerin neden olduğu, kronik nefes darlığı, öksürük, balgam gibi solunumsal semptomlarla seyreden kalıcı, sıklıkla ilerleyen bir akciğer hastalığıdır.
Tanı akciğer radyolojik görüntüleri (toraks bt, akciğer pa grafi) ve solunum fonksiyon testinde FEV1(akciğerimize zorlayarak aldığımız havanın ilk 1 saniyede zorlayarak çıkarttığımız miktarı)/FVC(akciğerimize zorlayarak aldığımız tüm hava miktarı) %70 altında olmasıyla konulur, derecelendirmesi FEV1′ in düşüş oranıyla yapılmaktadır.
Astım tanımı:
Solunum yollarınızı veya bronş tüplerinizi etkileyen kronik bir akciğer hastalığıdır. Solunum yollarınızın daralmasına, iç yüzeylerinin şişmesine ve ekstra mukus üretmesine neden olabilir, bu da nefes almayı zorlaştırır. Hava yollarının daralması nefes darlığı, hırıltı veya öksürüğe neden olur.
Tanı genellikle şikayetlerinize ve öykünüze göre konulabilir, solunum testi yapıldığında solunum testinde düşüş var ve nefes açıcı buhar tedavisi sonrası testte düzelme var ise astım tanısını destekleyicidir.
PEKİ ASTIM, KOAH’ IN ÖNCÜ HASTALIĞI MIDIR?
KOAH yaşlıların astım hastalığı gibi anlaşılabilmektedir, yani her astım hastasının yaşlanınca yeni tanısı KOAH olacak gibi bir algı mevcuttur. Bu çoğunlukla yanlış ve/veya eksik bir algıdır. İyi tedavi edilmemiş astımlı bir hastanın yaşlanınca artık geri dönüşsüz olarak KOAH tanısı alması muhtemeldir ama her KOAH hastasının gençliğinde astım öyküsü yoktur.
AYNI ANDA HEM ASTIM HEM KOAH OLABİLİR MİYİM?
Evet, Astım-KOAH çakışma sendromu/Asthma-Chronic Obstructive Pulmonary Disease Overlap (ACO) Syndrome (ACOS) isimli bir hastalık da mevcuttur. Sebebi tam anlaşılamamış olmakla birlikte yine sigara dumanı, iç-dış hava kirliliği gibi etkenler tetikleyicidir. Genelde astımda olduğu gibi solunum yoluyla kullanılan inhale kortikosteroidler ile iyileşme sağlanabilmektedir, ama KOAH’ da olduğu gibi amfizematöz bronşit de radyolojik görüntü olarak karşımıza çıkabilmektedir.
BİR TABLO İLE DAHA İYİ ÖZETLENEBİLİR
| ASTIM | KOAH | |
| Tanım | Astım, nefes almayı zorlaştıran akciğer iltihabına neden olan bir rahatsızlıktır. Semptomlar gelir ve gider. | Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), hava akımını ve solunumu engelleyen ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. |
| Belirtiler | Nefes darlığı atakları; kuru öksürük; göğüs sıkışması; akciğer bronşiyollerinde spazmlar | Balgamlı sabah öksürüğü giderek kötüleşiyor; akciğer bronşiollerinde spazmlar; hava akışının azalması |
| Risk Faktörleri | Alerjiler; rinit; egzama | Sigara içmek; astım |
| Tetikleyiciler | Alerjenler; egzersiz; soğuk hava | Grip, zatürre ve diğer solunum yolu enfeksiyonları; hava kirliliği |
| Yaş | Genellikle genç hastalarda görülür <40 yaş | Genellikle sigara içen veya daha önce sigara içmiş yaşlı hastalarda görülür >40 yaş |
| Tanı | Fiziksel muayene; tıbbi geçmiş | BT taramaları; spirometri |
| Tedavi | Bronkodilatörler; inhale kortikosteroidler; oral steroidler | Bronkodilatörler; pulmoner tedaviler; oksijen; hastaneye yatış |
| Yaşam Tarzı Değişiklikleri | Sigarayı bırakın; hava kirliliğinden kaçının; alerjenlerden uzak durun | Sigarayı bırakın; hava kirliliğinden kaçının |
| Laboratuar değişiklikleri | Astımda eosinofil ya da igE artışı olasıdır | Nötrofil hakimiyeti astımdan daha fazla olabilir |
| Radyolojik değişiklikler | Genellikle radyolojik değişiklik yok | Hiperinflasyon(amfizem belirtisi olan akciğerin üst kısımlarında havalanma artışı), bronşial kalınlaşma(bronşektazi belirtisi) |
Dr. Osman Ertürk
2004 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. 8 yıl acil hekimliği sonrası 12 yıl Gazipaşa-Alanya Havalimanı Portclinic Sağlık ünitesinde uçuş tabibi ve iş yeri hekimi olarak çalışmıştır. Şu an ALKÜ Eğitim Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları'nda araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Hastaların ‘özellikle spesifik tedavi gerektiren durumlarında’ tedirginliklerini gidermeyi, belki başka şehirdeki, hatta başka ülkedeki ilgili branş hekimleri ile önceden görüşme sağlayabilmesini amaçlayarak CureAsk.com sitesini kurmuştur.