Hangi Kahveyi Seçerdiniz?

Kahvenin içerdiği fenolik bileşiklerle (klorojenik asitler, kafestol, kahweol) ve alkaloidlerle (kafein, trigonelin) tip 2 diyabet, kanser, karaciğer hastalıkları, depresyon, nörolojik ve kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu olduğu bilinmektedir¹. Aynı zamanda sağlıklı bağırsak mikrobiyatasının oluşumunu da kolaylaştırır.

Bunun yanında farklı kahve çeşitlerinin yine farklı pişirme yöntemleriyle içerdiği bileşiklerin açığa çıkma düzeyleri birçok çalışmaya konu olmuştur. Bir çalışmada Robusta, Arabica ve yeşil kahve çekirdeklerinin basit demleme, French press, espresso ve Türk kahvesi şeklinde hazırlandığında antioksidan aktivitenin ve florür miktarının en fazla yeşil kahve çekirdeklerinin Türk kahvesi şeklinde hazırlandığında ortaya çıktığı görülmüştür². Bir başka çalışmada elektrokimyasal yöntemle en yüksek antioksidan kapasite hafif kavrulmuş kahve çekirdekleri ile hazırlanan espresso kahvede bulunmuş³.

Son yıllarda kavrulmuş kahve çekirdeklerinde kanserojen olan akrilamid miktarına dikkat çeken ve kahvedeki akrilamid miktarını azaltmaya yönelik çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Öyle ki 120 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda hazırlanan patates cipsi, patates kızartması, unlu gıdalar ve kavrulmuş kahve gibi gıdalarda bulunan akrilamidin alımı ülkeye göre değişmekle birlikte %9-29 arasında kahve tüketiminden kaynaklanmaktadır. Akrilamidden sakınmak için tavsiye olarak kaliteli yeşil kahveyi seçmemizi, Arabica’yı Robusta’ya tercih etmemizi söylemekteler⁴.

Günde kaç fincan kahve tüketmemizin uygun olacağı sorusuna cevaben uzun süreli kahve tüketimi ile ilgili kalp hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, mide barsak hastalıkları, çeşitli romatizmal hastalıklar arasındaki ilişkiyi açıklayan birçok çalışma yapılmıştır. Örneğin günde 3-5 fincan arası kahve içenlerde en düşük kardiyovasküler hastalık riski bulunduğunu gösteren çalışma var⁵. Fazla kahve tüketimi ile demans gelişimi arasında hiçbir ilişki olmadığını gösteren çalışma var⁶. Günde altı fincan çay ve üç fincan kahve tüketenlerde gut riskinin önemli ölçüde azaldığını gösteren çalışma var⁷. Günde 400 ml kahvenin depresyondan koruyucu olduğunu düşündüren çalışma var⁸. Yine migren ve kafein alımı ile ilgili çalışmada kafeinin hem tedavi edici hem tetikleyici yönüne vurgu yapılıyor ve migreni olanların günde 200 mg kafeinden fazlasını almamasını tavsiye ediyor (1 kupa filtre kahve ya da 3 fincan Türk kahvesi)⁹. Yine günde 4 fincan kahvenin kalp yetmezliği riskini azalttığı ama daha fazla miktarlarda alımın kalp yetmezliği riskini artırdığını gösteren çalışma da mevcut¹⁰. Yine karaciğer yağlanması, tip 2 diyabet riskinin azalttığını mekanizmalarıyla açıklayan çalışma ve yayınlar var¹¹.

Sonuç olarak mevcut hastalıklarımızdan ve etkileşimi nedeniyle kullandığımız ilaçlardan bağımsız olarak düşünerek günde 3-4 fincan Türk kahvesi ya da filtre kahve içmenin kalp, diyabet ve depresyon riskini azaltacağından yararlı olacağı açıktır. Akrilamid miktarı sebebiyle mümkünse yeşil kahve tüketilmesi ama en önemli içme nedeninin lezzeti ve hoş kokusu olduğundan en azından az kavrulmuş Arabica çekirdeklerinden kahvemizi demlememiz faydalı olacaktır.

1. Chemical composition and health properties of coffee and coffee by-products ↩︎
2. Levels of Antioxidant Activity and Fluoride Content in Coffee Infusions of Arabica, Robusta and Green Coffee Beans in According to their Brewing Methods ↩︎
3. Use of electrochemical methods to determine the effect of brewing techniques (Espresso, Turkish and Filter coffee) and roasting levels on the antioxidant capacity of coffee beverage ↩︎
4. Acrylamide in coffee: What is known and what still needs to be explored. A review ↩︎
5. Long-term coffee consumption and risk of cardiovascular disease: a systematic review and a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies ↩︎
6. Coffee Consumption and Risk of Dementia and Alzheimer’s Disease: A Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Studies ↩︎
7. Dose-response relationships of tea and coffee consumption with gout: a prospective cohort study in the UK Biobank ↩︎
8. Coffee, tea, caffeine and risk of depression: A systematic review and dose-response meta-analysis of observational studies ↩︎
9. The Ambiguous Role of Caffeine in Migraine Headache: From Trigger to Treatment ↩︎
10. Habitual coffee consumption and risk of heart failure: a dose-response meta-analysis ↩︎
11. Coffee and Lower Risk of Type 2 Diabetes: Arguments for a Causal Relationship ↩︎

Dr. Osman Ertürk

2004 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. 8 yıl acil hekimliği sonrası 12 yıl Gazipaşa-Alanya Havalimanı Portclinic Sağlık ünitesinde uçuş tabibi ve iş yeri hekimi olarak çalışmıştır. Şu an ALKÜ Eğitim Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları'nda araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Hastaların ‘özellikle spesifik tedavi gerektiren durumlarında’ tedirginliklerini gidermeyi, belki başka şehirdeki, hatta başka ülkedeki ilgili branş hekimleri ile önceden görüşme sağlayabilmesini amaçlayarak CureAsk.com sitesini kurmuştur.